/
/
BY
E.H.U. International: паміж закрыццём і аднаўленнем
НЕВЫКАНАЛЬНАЯ МАРА?
Заснаваная на дакументах і ўспамінах, выстава адлюстроўвае трохгадовы перыяд ЕГУ як самы драматычны. Выстава дэманструе існаванне ўніверсітэцкай супольнасці “ў прамежку”:
праца па абодва бакі мяжы ад закрыцця ў Беларусі праз пераезд і да рэгістрацыі ў выгнанні ў Літве.
Virtual Exhibition
Minsk protests of 1991 against the GKChP ©Uladzimir Sapagou. Web archive vytoki.net
Распад Савецкага Саюза значна паўплываў на розныя аспекты жыцця ў краінах-спадкаемцах. Незалежнасць Беларусі ў 1991 г. азнаменавала канец адзінай палітычнай прасторы і падштурхнула кіраўніцтва краіны да пэўных палітычных зменаў і пошуку ўласнай (нацыянальнай) ідэнтычнасці. Гэты пошук закрануў і сістэму вышэйшай адукацыі ў Беларусі.
Эканамічныя праблемы, якія суправаджалі пераход да рыначнай эканомікі, паставілі ўніверсітэты пад фінансавыя абмежаванні, што прывяло да стварэння прыватных вышэйшых навучальных устаноў. Да 1996-97 навучальнага года такіх устаноў у краіне было ўжо дваццаць.
У красавіку 2004 года Міністр адукацыі Беларусі, Аляксандр Радкоў, выдаў ліцэнзію на адукацыйную дзейнасць ЕГУ на наступныя пяць год.
Тым не менш, беларускія ўлады не мелі відавочных амбіцый аб стварэнні радыкальна новай мадэлі вышэйшай адукацыі. Замест гэтага яны спрабавалі адаптаваць былую савецкую мадэль, якая засталася ў спадчыну ад савецкага перыяду.
License of the Ministry of Education of Belarus for educational activity of EHU. 30.04.2004
The EHU Rector A. Mikhailov. 2004.12.01
Licence of the Ministry of Education of the Republic of Belarus to establish "EHU". 18.04.1995
Калектыў аднадумцаў павялічваўся. І менш чым праз 10 год, ЕГУ быў прызначаны адным з лепшых прыватных універсітэтаў краіны.
V. Dounaev, L. Vasilieva, R. Miniankou
On the occasion of Human Rights Day. 1998-99
Graduates of the Faculty of Law, University staff and officials. 2000
Неўзабаве пасля заснавання групай інтэлектуалаў, універсітэт хутка заваяваў вядомасць, прызнанне і цікавасць з боку абітурыентаў. Амбіцыйны ўніверсітэт атрымаў афіцыйныя правы на выдачу дыпломаў.

ЕГУ быў заснаваны ў 1992 годзе ў Мінску, Беларусі, як сімвал: Беларусь належыць да Еўропы і падзяляе яе каштоўнасці на працягу стагоддзяў.
ЗАСНАВАННЕ
Беларускія ўлады абвінавацілі ЕГУ ў палітычнай актыўнасці, мяркуючы, што ягоныя адукацыйныя праграмы спрыяюць падтрымцы апазіцыйнага настрою.
Універсітэт прадэманстраваў сваю прыхільнасць да гуманітарнай адукацыі. Былі рэалізаваны праграмы, якія выхоўвалі крытычнае мысленне і павагу да правоў чалавека, павялічваючы інтэрнацыяналізацыю праз новыя міжнародныя сувязі. Беларускі ўрад, які традыцыйна трымае жорсткі кантроль за адукацыйнымі ўстановамі, успрыняў гэта як прапаганду каштоўнасцяў, несумяшчальных з урадавай ідэалогіяй.
Асноўная прычына гэтых змен была палітычнай і звязана з логікай умацавання аўтарытарнага палітычнага рэжыму, які імкнуўся ўзмацніць свой ідэалагічны кантроль над вышэйшай адукацыяй і не дапусціць любога палітычнага ўдзелу студэнтаў.
Дзяржаўная
палітыка пачала дэманстратыўна
змяняцца
21 студзеня 2004 года Міністр адукацыі А. Радкоў без аніякіх аргументаў, прапанаваў рэктару, акадэміку Анатолю Міхайлаву падаць у адстаўку. У пачатку лютага 2004 года адбыўся адзін са знамянальных мітынгаў калектыву, які падтрымаў намер Анатоля Міхайлава застацца на сваёй пасадзе і не адмяняць запланаваныя на той час камандзіроўкі.
У ліпені 2004 года, літаральна праз два з паловай месяцы пасля ўрачыстай выдачы ліцэнзіі, Міністр адукацыі А. Радкоў падпісаў загад аб пазбаўленні ліцэнзіі і закрыцці ўніверсітэта, які матываваўся адсутнасцю неабходных навучальных плошчаў.
ЕГУ, знаходзячыся ў фарватары зменаў, балансавала на мяжы закрыцця.
Order on the cancellation of the educational licence of EHU. 2004.07.27
Рэктар у сваім звароце да ўніверсітэцкай супольнасці адзначыў:

"Абуральнае парушэнне беларускімі ўладамі заканадаўства ў дачыненні да ЕГУ выклікала беспрэцэдэнтную салідарнасць сусветнай акадэмічнай супольнасці, якая ў сваю чаргу падтрымала стварэнне "ЕГУ ў выгнанні".
Міжнародная супольнасць, занепакоеная ціскам, які пачаўся на рэктара ЕГУ, прафесара Анатоля Міхайлава, спрабавала абараніць яго ўсімі магчымымі спосабамі.
Усе намаганні былі марнымі.
Такім чынам, праз палітычныя прычыны ў 21 стагоддзі, ЕГУ далучыўся да невялікай сям’і ўніверсітэтаў у выгнанні.
У той жа час вяліся інтэнсіўныя пошукі горада, ці краіны, дзе бы мог размясціцца выгнаны ўніверсітэт.
Падчас летніх вакацый у адзіны клубок сплятаюцца штодзённыя мітынгі супольнасці ў абарону ЕГУ, размеркаванне паміж дзяржаўнымі ВНУ амаль тысячы студэнтаў і выратаванне бібліятэкі, якая мела ў сабе больш за 60 тысяч кніг і навучальных дапаможнікаў. Да верасня ўсе студэнты хто застаўся ў Беларусі на момант закрыцця ўніверсітэта, былі пераведзены ў мінскія ВНУ.
Два тыдня пад кіраўніцтвам першага прарэктара Уладзіміра Дунаева адбывалася эвакуацыя 4-х павярховага вучэбнага корпуса.
РЭЛАКАЦЫЯ
З 15 па 18 сакавіка 2005 года "E.H.U. International" зладзіў канферэнцыю ў Друскінінкаі, Літва, па тэме "Вопыт і перспектывы развіцця адукацыйных праграм у Беларусі". На працягу гэтых дзён, 57 калег абмяркоўвалі статус і ліміты магчымасцяў для "E.H.U. International", стан існуючага працэсу дыстанцыйнага навучання, удасканаленне механізмаў камунікацыі са студэнтамі і паміж сабой. Тэхнічнае забеспячэнне праграм, абарона выпускных работ у Беларусі і за яе межамі і іншыя, не менш важныя пытанні.
University staff at the conference in Druskeninkai. 15-18.03.2005
Са сваімі адданымі калегамі, раскіданымі па розных кутках Еўропы, якія нястомна працавалі над стварэннем новых апісанняў і зборам пакетаў дакументаў для рэгістрацыі новых праграм у Літве. Інтэнсіўнасць зносін часам даходзіла да такой ступені, што падчас нашага знаходжання ў Берліне нам даводзілася дзяліць адзін “мігруючы" ноўтбук на некалькі чалавек. Пакідаючы яго ў вестыбюлі студэнцкага інтэрната, дзе начавалі калегі-выкладчыкі. Каб “совы" маглі выкарыстоўваць яго ў першай палове ночы, а “жаўрукі" – з самай раніцы. “Шліфаванне" на ім складзеных праграмных апісанняў і адпраўка іх часткамі для перакладу на літоўскую мову.
Дзякуючы праактыўнай і вельмі гуманістычнай пазіцыі былых супрацоўнікаў закрытага цэнтра нямецкіх даследаванняў ЕГУ П. Лізіганга і Ф.Кнёдлера некалькі дзесяткаў студэнтаў дэпартаментаў дызайну, музеязнаўства і турызму ды “сіратлівыя" студэнты дэпартамента інфарматыкі, здолелі год навучацца ў Нямеччыне. У Вольным універсітэце ў Берліне, Еўрапейскім універсітэце Віадрына ў Франкфурце на Одэры, у фаххохшулле (Fachhochschule) палітэхніцы у Саарбрукене.
Z. Pavilionis. Head of the Department of the EU Integration of the Ministry of Foreign Affairs (2002-2006)
R. Juska. Advisor of the Foreign Policy Analysis and Planning Department of the Ministry of Foreign Affairs (2003-2006)
A. Juskienė. Executive Director of the E.H.U. International
Да ўрада Літвы далучаюцца Еўрапейская Камісія, Інстытут адкрытага грамадства, Савет Міністраў Паўночных краін, амбасады некаторых краін Еўропы. Распачата праца па асэнсаванню канцэпцыі ўніверсітэта ў выгнанні, фарміраванню працоўных каманд па абодва бакі мяжы, кіраванне дыстанцыйным вучэбным працэсам бягучага 2004-2005 вучэбнага году, падрыхтоўка да абароны дыпломаў тых выпускнікоў, якія засталіся ў Беларусі, ці апынуліся за яе межамі.
Для вырашэння арганізацыйных лагістычных і працэдурных момантаў падрыхтоўкі і адкрыцця ўніверсітэта ў выгнанні 28-га кастрычніка 2004 года рэгіструецца недзяржаўнага грамадская ўстанова “E.H.U.International".
З магчымых перспектыўных мясцін рэлакацыі (Польшча, Расея і Літва), самыя пераканаўчыя прапановы прагучалі ад тагачаснага прэм’ер-міністра Літоўскай Рэспублікі Альвідаса Бразаўскаса.
E.H.U.
INTERNATIONAL
Рымантас Ваіткус, прарэктар універсітэта імя Мікаласа Ромерыса, запэўніў, што на першы год "E.H.U. International" будуць прадстаўлены некаторыя памяшканні на вул. Дзідлаўкіо, 350 квадратных метраў для сумеснага выкарыстання аўдыторыямі, бібліятэкай, і інтэрнат з дэпартаментам палітыкі і менеджменту ў будынку на вул. Валакупю.
Presentation of the Order of Academic Palms to the former dean of the Franco-Belarusian Faculty S. Pankovsky "Honorus" badge of honour 25.01.2005
9-10 чэрвеня 2005 года ў Вільні адбылася важная падзея ў жыцці ЕГУ. Міжнародная канферэнцыя публічнай інаўгурацыі “E.H.U. International". Канферэнцыю віталі асабіста Прэзідэнт Літвы Вацлаў Адамакус і Прэзідэнт фонда МакАртураў Джонатан Фентан, Еўрапарламентарый Роландас Павілёнас, Прэзідэнт Літоўскай канферэнцыі рэктараў В. Камінскас. Былі зачытаныя вітанні ад Джорда Сораса і Старышыні Еўрапейскай камісіі Беніты Ферэра-Вальднер. Прэзентацыя праэкту “ЕГУ ў выгнанні" правёў прэзідэнт “E.H.U International" Анатоль Міхайлаў.
Bachelor's diploma example. 30.05.2005
Інаўгурацыйная канферэнцыя дала “E.H.U. International" паўнамоцтвы падрыхтавацца да адкрыцця паўнавартаснага ўніверсітэта. Свята было ўпрыгожана ўручэннем дыпломаў “E.H.U. International".
Donor W. Newton-Smith's pointing finger
D. Davidson. President of American Councils for International Education and Chairman of EHU International Board J. Fanton. President of the MacArthur Foundation
Horton Beebe-Сenter. President of the Eurasia Foundation
Інаўгурацыя E.H.U. International
T. Halko on International Conference "Higher Education in Belarus". 11-12.12.2006
Prof. A. Sokolova and assoc. prof. S. Naumova
Prof. V. Furs on International Conference "Higher Education in Belarus". 11.12.2006
Rector MRU А. Pumputis and rector EHU A. Mikhailov after signing the agreement on the transfer of educational space on Valakupių 20.12.2006
A new model of the faculty's existence was built
У "E.H.U. International", у дадатак да трох ужо адноўленых дэпартаментаў: Міжнароднае і еўрапейскае права (Ала Сакалова), Мастацтва і культурнай гісторыі (Аляксандр Калбаска), Філасофія і палітычныя навукі (Рыгор Мінянкоў) – быў створаны чацвёрты: Дэпартамент сацыяльных навук – пад кіраўніцтвам Альміры Усманавай.
Dean of Social Sciences Department A. Ousmanava with graduates. 03.08.2006
T. Kuzina. 10.10.2005
Дэкану трэба было ехаць з вакзалу з тортам у інтэрнат, каб сабраць усіх у чытальнай залі каля поўначы, каб падтрымаць баявы дух. А з раніцы асабістым прыкладам стымуляваў уборку сцэн і ачыстку цёплых батарэй.
Student complaints about housing conditions, Sauletikes, 12. 10.07.2005
Студэнты першага курса адразу сутыкнуліся з шэрагам праблем і цяжкасцей. У інтэрнат на вул. Саўлетекіс 12, яны мелі заехаць на наступны дзень, пасля ад’езду будаўнікоў. Прызвычаенне да новых жыццёвых умоў суправаджалася рамонтам часткі душавых кабін і прыбіралень. Уладкаваннем агульнай кухні. Прывыканне да нязручных суседзяў аднаго за адным. Самастойнай паклейкай шпалер. Заменай ламінату на падлозе. Фарміраванне звычак самастойнага жыцця. Вырашэнне экзістэнцыйных пытанняў, кшталту мыцця ўласнай бялізны або адпраўка яе дадому да мамы, чыстка абажураў ад лянівых мух або зімоўка з імі?
EHU student's room. 23.01.2006
P. Tereshkovich. Academic codirector of the СASE, creator of the program "History and (Cultural) Anthropology"
T. Shchyttsova. Editor-in-Chief of the philosophical and cultural journal “Topos”.
Для забеспячэння вопыту работы і аплаты працы ў Мінску зарэгістраваны Еўрапейскі інстытут культуры, які на кастрычнік 2005 года налічваў 30 чалавек.

Каб развіваць дыстанцыйныя курсы па тых кірунках, якія былі зарэгістраваныя ў Літве праз яго заключаліся дамовы "E.H.U. International", з беларусамі, якія не змаглі адразу перамясціцца за мяжу.
EHU Professor's certificate
Certificate of the Institute of European Culture's Director
Пад кіраўніцтвам былога дэкана падрыхтоўчага факультэта ЕГУ былы падрыхтоўчы факультэт ЕГУ адраджаецца як моўныя курсы "Прапілеі". У працяг працы па прыцягненні і падрыхтоўцы будучых абітурыентаў да паступлення ў ЕГУ.
У Мінску ўсё разгортвалася па-свойму

V. Lobko treats roommates to dinner in a rented apartment in Užupis. 01.11.2007
Poster of the theatre tour "How Uncle Antoś went to Vilnius"
Map showing trolleybus and bus stops for EHU students and staff. 15.11.2005
Паколькі цягнік з новымі наведвальнікамі прыбываў у Вільню а 22-й гадзіне, а папярэднікі да гэтага часу павінны былі з'ехаць з кватэры, праблему перадачы ключоў ад кватэры часта вырашалі з дапамогай вакзальных камер захоўвання багажу і смс.
Улічваючы, што толькі некаторая частка адміністрацыі "E.H.U. International" мела легальны статус у Літве, то навучальны працэс вахтавым метадам забяспечвалі наведвальнікі-беларусы з Інстытута беларускай культуры. З поўным густам супольнага жыцця, якому спрыяюць штотыднёвыя змены самых разнастайных суседзяў. Прывозам ў Вільню ўсё неабходнае чалавеку на тыдзень жыцця і навучання — ад камп’ютара, метадычных дапаможнікаў да зменнага абутку. І абавязковы вываз усёй маёмасці праз мяжу дадому.
Выкладчыка таксама было не проста


Official letter from EHU students to A. Mikhailov. 27.03.2006
Пошук уласнай ідэнтычнасці ўніверсітэта за мяжой стаў даволі складаным. Літоўскі. Беларускі. Еўрапейскі. Міжнародны.
Напрыклад, не было мяжы здзіўленню студэнтаў "Беларусазнаўства", калі яны пачулі курс лекцый Уладзіміра Роўды "Уводзіны ў палітычную гісторыю" на расейскай мове. Дэманстратыўна пакінуўшы аўдыторыю, яны, маючы 42 сабраныя подпісы, падалі адміністрацыі ўльтыматыўную заяву з патрабаваннем выкладання дысцыпліны па-беларуску. Пасля другой лекцыі, якая вялася на беларускай мове, было сабрана 32 подпісы за вывучэнне дысцыпліны на расейскай мове.
Кожны ўдзельнік і кожны знешні назіральнік мелі ўласны погляд і адказ на гэтае пытанне, часам дыяметральна супрацьлеглы.
Presentation of diplomas EHU International. A. Mikhailov, V. Dounaev
US President George Bush greetings to EHU. 01.03.2006


Welcome letter from George Soros to EHU. 07.06.2005
15 лютага 2006 года ўрад Літоўскай Рэспублікі згадзіўся на стварэнне Еўрапейскага Гуманітарнага Універсітэта ў выгнанні, а 2 сакавіка прэзідэнт Анатоль Міхайлаў афіцыйна падпісаў Акт аб заснаванні ЕГУ.
ЕГУ У ВЫГНАННІ
Briefing on Belarus and academic freedom from Scholars at Risk Network.
2024 Scholars at Risk Global Congress is to be held June 25-27, 2024 in Vilnius, Lithuania, in partnership with the EHU, that marks 20 years in exile. Global Congresses bring together leading scholars, advocates, students and professionals to rethink issues of academic freedom and related values.
Як бачым, Беларусь трывала замацавалася сярод аўтарытарных краін і, здаецца, не жадае здаваць свае пазіцыі.
Пераслед і звальненне з працы дзясяткаў навукоўцаў Акадэміі навук за ўдзел у Telegram-групе "Навукоўцы супраць гвалту", якую беларускія ўлады назвалі "экстрэмісцкай".
Гэта ўжо новая гісторыя або працяг старой?
10 гадоў зняволенне былой супрацоўніцы ЕГУ Тацяны Кузінай.
Зняволенне студэнткі 3 курса праграмы "Міжнароднае права і права Еўразійскага саюза" ЕГУ Марфы Рабковай, асуджанай у 2020 годзе на 15 гадоў зняволення.
На сённяшні дзень Рэспубліка беларусь працягвае папаўняць сваё партфоліа новымі справамі. У дадатак да закрыцця і выгнання ЕГУ з краіны, яшчэ дадалося:
We have shown you a part of our university's history, which continues to do what cannot be done since every day of its existence in exile. Our impossible dream lives on in everyone who is involved in the life of EHU.
We are glad you took the time to visit us and our exhibition. If you would like to contact us: leave your feedback or share your favorite objects related to you and our university – just click on the our email.

museum@ehu.lt
Virtual Museum EHU 2024
Savičiaus g. 17, Vilnius, 01126
Made on
Tilda